productiekosten

Een onderneming maakt kosten die onafhankelijk zijn van de hoeveelheid produkt die wordt gemaakt en die daarom constante of vaste kosten worden genoemd. Voorbeelden: de kosten van de fabriekshal en de machines. Daarnaast zijn er de variabele kosten die wel veranderen naarmate er meer of minder wordt geproduceerd. Voorbeelden: grondstoffen, energie.

De totale kosten blijken te stijgen als er meer wordt geproduceerd. Dat hoeft ons niet te verbazen: naarmate er meer producten worden gemaakt worden er, bovenop het bedrag aan constante kosten meer variabele kosten gemaakt.

De marginale kosten hebben de volgende betekenis. Voor een producent is het interessant om te weten wat zijn totale kosten bij elke productie-omvang zijn. Maar daarnaast wil hij ook graag weten wat het hem extra kost als hij zijn productie met één eenheid uitbreidt. Deze extra kosten of marginale kosten (MK) heeft hij nodig om te kunnen bepalen hoeveel hij moet verkopen om zijn winst zo groot mogelijk te maken.

In de figuur zijn de marginale kosten getekend (MK). De marginale kostenkromme daalt eerst, bereikt een dieptepunt en stijgt vervolgens: hij heeft een U-vormig verloop.

Het is voor een ondernemer ook belangrijk dat hij de kostprijs van zijn produkt kent. Dit zijn de totale kosten per stuk ofwel de gemiddelde totale kosten (GTK). Die heeft hij nodig om te kunnen bepalen welke verkoopprijs hij voor zijn produkt zal vragen. Die verkoopprijs is gelijk aan de kostprijs plus een bepaalde winstopslag.

De GTK bij een bepaalde productie-omvang worden gevonden door de totale kosten te delen door die productie-omvang.
Voorbeeld: de TK bij 3 stuks zijn 13,3; daaruit volgt voor de totale kosten per stuk: TK/x = 13,3 : 3 = 4,4.

Soms wil een ondernemer ook graag weten wat per stuk de variabele kosten zijn. Deze gemiddelde variabele kosten (GVK) worden gevonden als TVK/x. In de figuur blijken ook de GVK een U-vormig verloop te hebben.